top of page

Post Exertionele Malaise: PEM is de langdurige verergering van klachten die meestal binnen drie dagen ontstaat na fysieke, cognitieve of mentale overbelasting; deze terugval kan dagen, weken of zelfs maanden duren. Dit wordt ook wel een 'crash' genoemd. Het is niet hetzelfde als inspanningsintolerantie. PEM is het onderscheidende kenmerk bij ME, dus iedereen met ME heeft PEM. Ongeveer 25% van mensen met LC hebben PEM.

Dat de symptomen pas na dagen ervaren worden heeft te maken met:

  • vertraagde herstelreactie van het immuunsysteem (symptomen als algeheel ziekgevoel)

  • inefficiënte energieproductie (anaeroob), het duurt lang om nieuw ATP (de energievaluta) aan te maken

  • door inefficiënte energieproductie komt er melkzuur vrij, dit moet afgebroken worden, dit kost dagen en veel energie. Door de verminderde doorbloeding duurt het ook langer voordat het melkzuur is afgevoerd.

  • mogelijk spiercelschade, ook dit vraagt om tijd en energie voor herstel

​

​

De precieze oorzaak van PEM is nog niet bekend. De volgende factoren kunnen een rol spelen:

​​

Inactiviteit is geen oorzaak van PEM!

Factsheet PEM van C-supprt: klik hier

De combinatie van een stappenteller en hartslagmeter kan inzicht geven bij welke inspanningsniveau een crash wordt getriggerd. â€‹

Praktische tips en links:

  • Voorkom dat je in een zgn. 'push-and-crash' cirkel komt: over je grenzen gaan waardoor je een crash opwekt en verder achteruit gaat. Een hartslagmeter (activiteitenmonitor) kan je helpen inzicht te krijgen welke mate van inspanning voor jou veilig is.

  • Pacing is het antwoord. Dit geldt zowel voor fysieke als mentale inspanning.

  • Bewegen is nuttig en veilig mits het geen inspanning is die een crash uitlokt.

  • Je kunt toch iets aan je conditie doen zonder een crash te veroorzaken: slow walking:

    • wandel zo langzaam dat je ademhaling niet sneller of dieper wordt. De doorbloeding naar je spieren is minder. Maar er is wel doorbloeding. Door langzaam te lopen zorg je dat er geen zuurstof tekort in je spieren ontstaat.

    • neem regelmatig een pauze, indien mogelijk, ga even liggen

    • draag drukkousen, tot aan de knie of heup. Dit helpt met de aanvoer van bloed naar je hart.

  • De grens verhogen waarop de spieren overgaan op anaerobe (zonder zuurstof) verbranding

  • Minimaal ademen kan de zuurstofafgifte aan spieren verbeteren.

  • Slaapbevordering kan bijdragen aan symptoomafname.

bottom of page