De relatie tussen Long COVID en emoties is diepgaand en tweezijdig. Emotionele processen kunnen zowel gevolg zijn van Long COVID als invloed hebben op de ernst en duur van de klachten.
Long COVID beïnvloedt emoties via biologische mechanismen
A. Neuro-inflammatie en hersenfunctie
-
SARS-CoV-2 kan leiden tot ontstekingsprocessen in het brein, met name in het 'emotionele brein'.
-
Dit kan leiden tot:
-
Angst en paniekreacties
-
Somberheid of depressieve gevoelens
-
Moeite met emotieregulatie en verhoogde prikkelbaarheid
-
Brain fog, geheugenproblemen en emotionele labiliteit hangen hier vaak mee samen.
B. Dysfunctie van het autonome zenuwstelsel (Dysautonomie)
-
Long COVID kan leiden tot verstoorde balans tussen sympatisch (actief) en parasympatisch (rust) zenuwstelsel.
-
Gevolg:
-
Verhoogde waakzaamheid, paniek, moeite met herstel
-
Gevoel van constante stress of “aan staan”
-
Verstoort slaap, ademhaling, hartslag en rustgevoel.
C. Verminderde energie → psychische belasting
-
Langdurige vermoeidheid, PEM en pijn ondermijnen het psychisch uithoudingsvermogen.
-
Veel patiënten rapporteren:
-
Emotionele uitputting
-
Frustratie, machteloosheid
-
Isolement en verlies van identiteit of rol
-
Emoties beïnvloeden ook het herstel bij Long COVID
A. Chronische stress versterkt klachten
-
Verhoogt cortisol, adrenaline → remt immuunherstel en herstel van autonome balans
-
Stress verergert PEM, hoofdpijn, slaapklachten, darmproblemen
B. Negatieve emoties verhogen pijn- en vermoeidheidsperceptie
-
Somberheid en angst verlagen pijn- en inspanningstolerantie
-
Emotionele disregulatie vergroot de ervaring van lichamelijke symptomen
C. Positieve emoties ondersteunen herstel
-
Veerkracht, hoop, compassie en verbondenheid:
-
Activeren herstelbevorderende netwerken in de hersenen
-
Zorgen voor een betere inflammatoire balans
-
Bevorderen neuroplasticiteit
-
Praktische tips en links:
Doel Aanpak
Emoties reguleren Mindfulness, ACT, ademtherapie, schrijfopdrachten
Autonome balans herstellen Hartcoherentie, meditatie, rustgevende omgeving
Stress- en angstreductie Cognitieve therapie, vagusstimulatie, natuurcontact
Sociale steun en verbondenheid Groepstherapie, lotgenotencontact, familiegesprekken
Zelfcompassie en acceptatie versterken Compassion-Focused Therapy, dankbaarheidsoefeningen
-
Voel je emoties ongeacht of ze aangenaam of minder aangenaam zijn, laat ze toe, ervaar ze. Dit versterkt je emotionele veerkracht.
-
Uit je emoties: spreek, schreeuw, lach, huil, sla, gooi. En/of schrijf op wat je bezig houdt, irriteert, wat je raakt, bedroeft, dankbaar maakt.
-
Zoek steun bij vrienden en familie.